Rallen (Rallidae)

Meerkoet - Fulica atra 

De Meerkoet is samen met het Waterhoen de enige vogel die een aanwezigheid van 100% heeft gehaald in de tellingen (2011, 2015, 2016 - Hennepoelpolder). De enige reden dat dat andere jaren niet lukt, is dat zelfs deze vogel de polders verlaat als al het water bevroren is. Naast de aanwezigheid, lagen ook de aantallen oorspronkelijk hoog, met name in de wintermaanden in de Veerpolder. In de periode 2009-2013 zaten er 21 keer meer dan 200 Meerkoeten in deze polder, met een maximum van 427 op 9 januari 2011.

Meerkoeten, Hennepoelpolder.

De Meerkoet is in aantal sterk afgenomen in de polders. In 2017 werd vrijwel elke maand een laagte-record gevestigd. Door het verdwijnen van veel gras in deze polder, heeft de Meerkoet de steeds minder te eten. In de Hennepoelpolder gaat het sinds 2013 bergafwaards, met een sterke afname van het aantal exemplaren per telling. Het percentage tellingen blijft echter vergelijkbaar met eerdere jaren.

Ontwikkeling gemiddeld aantal per telling en percentage tellingen met

Meerkoeten in de Veerpolder. 

Gemiddeld aantal Meerkoeten per maand in 2019, vergeleken met het
minimum en maximum over 2009-2018, Veerpolder.

Ontwikkeling gemiddeld aantal per telling en percentage tellingen met 

Meerkoeten in de Hennepoelpolder.

Gemiddeld aantal Meerkoeten per maand in 2019, vergeleken met het
minimum en maximum over 2009-2018, Hennepoelpolder.

De Meerkoet laat een duidelijk seizoenspatroon zien, met de hoogste aantallen in de wintermaanden en de laagste in de maanden maart-juni. In het broedseizoen trekken de Meerkoeten massaal het gebied uit om elders te broeden. Vanaf juli-augustus komen ze weer terug en nemen de aantallen weer toe. Deze seizoensschommeling is het duidelijkst en het grootst in de Veerpolder.

Sinds de start van de tellingen is de Meerkoet een vaste broedvogel in de polders. De pullen verschijnen in april. De aantallen nesten en pullen in de Veerpolder zijn echter wel gestaag afgenomen. Zaten er in mei 2009 nog 37 pullen in één telling, in 2013 was het maximum in één telling 9, om verder te dalen naar 1 uitgekomen nest in de Veerpolder met 2 waargenomen pullen. Het aantal geschikte nestplekken is sterk afgenomen in deze polder, maar ook het aantal pullen per nest lijkt gedaald. Ik heb het niet exact bijgehouden, maar het aantal nesten met slechts 1-2 pullen lijkt toegenomen. Is de predatie toegenomen? Komen er minder eieren uit? Of worden er minder eieren gelegd? Mogelijkheden te over, helaas (nog) geen antwoorden.

Meerkoet met pullen, Veerpolder.

Meerkoet: Maximaal aantal pullen per telling per maand

(VP: Veerpolder)

Ook in de Hennepoelpolder nemen het aantal broedgevallen en het broedsucces van de Meerkoet af. Werden er in 2010-2011 nog ruim 20 pullen geteld in één telling, in 2012 waren dat er nog maar 5 en in 2015 nog maar 1.

Waterhoen - Gallinula chloropus 

Het Waterhoen is samen met de Meerkoet de enige vogel die een aanwezigheid van 100% heeft gehaald in de tellingen (2011, Hennepoelpolder).

Waterhoen, Hennepoelpolder.

De aantallen Waterhoen in de Veerpolder zijn variabel. Het is meer een vogel van de Hennepoelpolder. Daar worden de hoogste aantallen gehaald. Over 2009-2019 is dat aantal wel afgenomen van gemiddeld ruim 10 per waarneming in 2010 naar gemiddeld ruim 3 in 2019.  De hoogste aantallen worden gehaald tussen september en maart.

Ontwikkeling gemiddeld aantal per telling en percentage tellingen met 

Waterhoenen in de Hennepoelpolder.

Gemiddeld aantal Waterhoenen per maand in 2019, vergeleken met het
minimum en maximum over 2009-2018, Hennepoelpolder.

Het Waterhoen broedt elk jaar in de Hennepoelpolder en sporadisch in de Veerpolder. De pullen verschijnen in mei/juni en er kunnen nog nesten uitkomen tot in augustus.

Waterral - Rallus aquaticus 

De Waterral is een zeer verborgen levende vogel. Veel waarnemingen worden dan ook op geluid gedaan. Maar in de winter, als er ijs ligt, kun je ze regelmatig langs de rietkragen zien lopen. In januari 2010 leverde dat 5 exemplaren op en allemaal in één verrekijkerbeeld. Normaal gesproken zitten er maar 1 of 2 exemplaren in een telling. 2014 was een uitzonderlijk goed jaar voor de Waterral met een verdrievoudiging van het aantal tellingen met Waterrallen en een maximum van 6 exemplaren in één telling. Deze ontwikkeling heeft zich de jaren erna helaas niet helemaal doorgezet.

Waterral, Hennepoelpolder.

De Waterral was een vogel van de Hennepoelpolder, maar is daarna ook in de Veerpolder op komen zetten. In de periode 2009-2013 zat hij slechts tweemaal in een Veerpolder-telling. In 2014 is dat echter net als in de Hennepoelpolder sterk toegenomen tot 10 tellingen en een maximum van 4 exemplaren in één telling.
In de tellingen zit deze vogel voornamelijk in de periode augustus-april, maar uit waarnemingen van anderen blijkt dat hij het gehele jaar aanwezig is in de polder. De trefkans is alleen veel lager in de tellingen in de zomermaanden, ook omdat hij voornamelijk ’s avonds roept.

Ontwikkeling gemiddeld aantal per telling en percentage tellingen met

Waterrallen in de Hennepoelpolder.

Gemiddeld aantal Waterhoenen per maand in 2019, vergeleken met het
minimum en maximum over 2009-2018, Hennepoelpolder.

Hoewel er nog nooit pullen zijn gezien, lijkt het logisch dat de Waterral in de polders broedt.

Overige rallen

De Hennepoelpolder heeft nog twee andere rallen opgeleverd. De eerste, het Kleinst Waterhoen, heeft er in 2009 zelfs gebroed. 's Avonds konden de pullen goed gezien worden als ze vanuit het riet naar een klein eilandje zwommen, meestal gevolgd door een oudervogel. Op dat eilandje bevond zich waarschijnlijk ook het nest. In 2015 bracht dit kleine ralletje weer een bezoek aan de Hennepoelpolder.

Kleinst Waterhoen in de Hennepoelpolder, augustus 2015.

De tweede, het Porseleinhoen, komt regelmatiger langs. In 2011, 2012 en 2018 zat er één in de tellingen. Vanaf 2009 wordt hij vrijwel jaarlijks gemeld via waarneming.nl, meestal in het najaar.

Porseleinhoen, Hennepoelpolder.